Blog o PR, komunikacji kryzysowej i szkoleniach medialnych MediaGapa.pl - Blog o PR, komunikacji kryzysowej i szkoleniach medialnych MediaGapa.pl - Kontakt RSS Pressence Public Relations
Google+" Facebook" Twitter Goldenline YouTube RSS
Pressence Public Relations - Media Gapa Bogusław Feliszek, 2010-07-05
"Czarny łabędź w rzeźni, czyli zarządzanie ryzykiem"

Czarny łabędź w rzeźni, czyli zarządzanie ryzykiem

Jak grom z jasnego nieba... Absolutne zaskoczenie, nieprzewidywalne wydarzenie, totalna rzeźnia.

Czarne Łabędzie to ważne zjawiska, które są mało prawdopodobne, ale jednak czasem występują. Samo określenie jest metaforą zaskakującego wydarzenia trudnego do logicznego wyjaśnienia przed jego pojawieniem się.

Czarny Łabędź ma trzy cechy: 1. jest nieoczekiwany i mało prawdopodobny, 2. niesie ogromne skutki, 3. post factum wydaje się do przewidzenia i jest wytłumaczalny.

Jako przykłady Czarnego Łabędzia autor tego pojęcia libański ekonomista Nassim Nicholas Taleb wymienia pierwszą wojnę światową, Internet, komputer osobisty i atak na wieże World Trade Center w Nowym Jorku.

W finansach, ochronie zdrowia i energetyce funkcjonują mechanizmy i procedury stale monitorujące poziom ryzyka, ale tak naprawdę prawdziwym zagrożeniem są wypadki z kategorii Czarnego Łabędzia - coś czego jeszcze nikt nigdzie nie doświadczył. Nikt nie wie kiedy to się wydarzy, dlatego trzeba się do tego (właśnie do czego?) przygotować.

Pozytywne i negatywne Czarne Łabędzie

Każdy kto widział tylko białe łabędzie sądzi, że "wszystkie łabędzie są białe". A kiedy spotka Czarnego Łabędzia może w pierwszej chwili nawet nie rozpozna w nim łabędzia. Tak bywa z kryzysami; nie dostrzegamy ich mimo że stoją dosłownie przed naszymi oczami. "To łabędź? Przecież one są białe!" Jak rozpoznać kryzys skoro dotychczasowe doświadczenie mówi: "Wszystkie łabędzie są białe."

Czarny Łabędź może być pozytywny lub negatywny. Mord tysięcy polskich oficerów w kwietniu 1940 roku w Katyniu to tragiczny Czarny Łabędź. Sukcesy Google i Facebooka to pozytywne Czarne Łabędzie. Wulkaniczny pył paraliżujący komunikację lotniczą nad Europą to kolejny Czarny Łabędź. Katastrofa prezydenckiego samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem to jeszcze jeden Czarny Łabędź.

W mniejszej skali Czarnym Łabędziem jest eksplozja w fabryce Twego głównego dostawcy lub współpraca głównej księgowej z rosyjską mafią. Nie jest ważne CO się wydarzyło, ale to, że jest to wydarzenie ZASKAKUJĄCE i OGROMNE w skutkach.

Nassim Taleb w książce "The Black Swan" pisze: "Naznaczamy wydarzenia etykietami i wykorzystujemy tę wiedzę do przewidywania przyszłości. Wypełniając nieznaną pustkę w umyśle uciekamy się do stereotypów i szufladkowania. Tak wytworzona ślepota nie pozwala nam rozpoznać Czarnego Łabędzia nawet kiedy stoi tuż przed nami."

To, że nie rozpoznajemy sygnałów mówiących o nadciągającym Czarnym Łabędziu wynika także z tego, że ludzki umysł zaprogramowany jest do zbierania szczegółów zamiast generowania wniosków i uogólnień. "Wiedza o szczegółach bowiem, jak każdy wie, przydaje cnót i szczęśliwości, wiedza ogólna zaś to dla umysłu zło konieczne." - pisał Aldous Huxley w "Nowym wspaniałym świecie".

Analizując zagrożenie koncentrujemy się na tym, co jest znane i nie zastanawiamy się nad tym, czego nie wiemy. Poddajemy się uproszczeniom, szukamy reguł i systemów oraz nie nagradzamy tych, którzy potrafią wyobrazić sobie "niemożliwe."

Średniostan i Ekstremistan

Kiedy ostatnio - przed 10 kwietnia 2010 - polski prezydent zginął w katastrofie? Kiedy przed Janem Pawłem II Polak był papieżem? Kiedy nie było burd i awantur na ulicach Warszawy 11 listopada?

Taleb wprowadza do zarządzania ryzykiem jeszcze dwa pojęcia: 1. Średniostan i 2. Ekstremistan.

Średniostan to obszar, w którym rządzi przeciętność, średnia statystyczna i popularne modele analizy ryzyka. W Średniostanie żadne wydarzenie nie może znacząco zmienić "średniego wyniku"; bez trudu można opisać teraźniejszość, a przyszłość przewiduje się na podstawie bogato udokumentowanych wydarzeń z przeszłości.

W Ekstremistanie na "wynik końcowy" może wpłynąć jedno ekstremalne wydarzenie; przyszłość jest praktycznie nieprzewidywalna, stąd mniejsze uzależnienie od teorii. Ekstremistan koncentruje się na warunkowych prawdopodobieństwach: "Jeżeli tak, to co?" Rzadkie wydarzenia zawsze zaskakują; inaczej, nigdy by nie miały miejsca lub nie byłyby rzadkie.

Taleb twierdzi, że w większości sytuacji funkcjonujemy w środowiskach rządzonych przez prawa potęgi, lecz nie jesteśmy tego świadomi. W ustabilizowanym i przewidywalnym Średniostanie dwa plus dwa daje cztery; w dynamicznym i nieprzewidywalnym Ekstremistanie to może być czternaście, pięćset lub milion. Dlatego stosowane modele analizy ryzyka są niewiarygodne. Poza tym, Czarne Łabędzie zawsze pozostaną poza ramami badanej rzeczywistości.

Jeżeli badany/obserwowany/analizowany obszar/problem nieprawidłowo zdiagnozujemy - Ekstremistan (świat ekstremalnych wypadków) potraktujemy jako Średniostan (świat typowych wypadków), bo na przykład przez długi czas nie występowały w nim zjawiska ekstremalne - nie możemy liczyć na wiarygodną ocenę ryzyka.

Konkluzja

Teoria Czarnego Łabędzia nie lubi ostrych definicji, zamkniętych zbiorów, matematycznych formuł i statystycznych reguł, bo nie odzwierciedlają nieprzewidywalnego świata XXI wieku.

Nassim Taleb tłumaczy: "Wolę mieć w przybliżeniu rację niż z dużą dokładnością się mylić" i radzi: "Nie próbuj przewidywać z dużą dokładnością, przewiduj skutek a nie prawdopodobieństwo Czarnych Łabędzi."

Skoro Czarne Łabędzie to wydarzenia, których praktycznie nie można przewidzieć, to zamiast marnować czas na mało wartościowe dywagacje o tym, co prawdopodobnie się wydarzy, może lepiej skupić się na redukcji negatywnych skutków zaskakujących wypadków, jakiekolwiek by one nie były.

MEDIA GAPA
drukuj      « powrót
Aktualna ocena artykułu: 4.67 MediaGapa - ocena artykułu: 4.67

Oceń artykuł:   1   2   3   4   5        

Poleć ten artykuł znajomemu:
e-mail znajomego:
podpis:
Komentarze:
Elżbieta 2012-08-28
Nie mogę znaleźć tej książki po polsku. Czy tłumaczył Pan sam czy cytuje z tłumaczenia Czarnego labedzia?
 
Dodaj komentarz:
komentarz:
podpis:
Uwaga: Twój komentarz może być oceniony przez moderatora i nie pojawi się automatycznie. Dlatego nie wysyłaj go powtórnie.
     


 

Bogusław Feliszek, konsultant PR,
ekspert komunikacji kryzysowej,
trener medialny. Tel. 77 441 40 14.
 
Sonda zakończona

Czy polski rząd mówi prawdę w sprawie koronawirusa?

Tak.
0%
Nie.
100%
Nie wiem.
0%
 
MEDIA GAPA - Bezpłatny kurs PR
30 Kręgów PR
imię:
nazwisko:
e-mail:
MEDIA GAPA - Popularne tematy

Kaczyński Public Szef Prawda Tusk Internet Gapa Dziennikarz Reporter Pressence Twitter Wywiad Relacje Informacja Rzecznik Klienci Google Gazeta Firma Relations PRACOWNICY Dziennikarze Agencje Problem Polska Komunikacja Klient Praktycy Reporterzy Media



Strategia PR
Media Gapa na Twitterze

Pobierz darmowy e-book Moje miłe media (712 kB)


MEDIA GAPA - Warto zobaczyć
 
» Chcesz PR?
» Feliszek PR
» Ekspert Medialny
» 112 PR
» EsPResso Quiz


Wpisz swój adres e-mail, aby
otrzymywać info o nowym artykule.
 


Szkolenia medialne
MEDIA GAPA - Top Ten Tygodnia
1. Anty-negatywny apel polityczny
2. Terroryzm i media
3. Pięć medialnych potrzeb
4. Czy mała lub średnia firma musi być przygotowana do zarządzania kryzysem?
5. Skrucha i żal w komunikacji kryzysowej
6. Polityk w mediach
7. Taniec kobry z mangustą, czyli 10 sterowników nowego PR
8. Redaktor czy reporter?
9. 20 wypadków, które teoretycznie nigdy nie powinny się wydarzyć
10. Oszczędź reporterowi trochę czasu
Jazda PRóbna - symulowany wywiad z dziennikarzem

MEDIA GAPA - Top Ten Tygodnia
» Szkolenia PR
» Szkolenia Medialne
» Trener Medialny
» Rzecznik Prasowy
» Komunikacja Kryzysowa
» Kryzys Online
» Pressentacje

Test komunikacji międzykulturowej
MEDIA GAPA - Top Ten Tygodnia
2018
wrzesień czerwiec
2017
grudzień październik
wrzesień sierpień
lipiec czerwiec
maj kwiecień
marzec luty
styczeń
2016
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień lipiec
czerwiec maj
kwiecień marzec
luty styczeń
2015
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień lipiec
czerwiec maj
kwiecień marzec
luty styczeń
2014
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień czerwiec
maj kwiecień
marzec luty
styczeń
2013
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień kwiecień
marzec luty
styczeń
2012
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień lipiec
czerwiec maj
kwiecień marzec
luty styczeń
2011
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień lipiec
czerwiec maj
kwiecień marzec
luty styczeń
2010
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień lipiec
czerwiec maj
kwiecień marzec
luty styczeń
2009
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień lipiec
czerwiec maj
kwiecień marzec
luty styczeń
2008
grudzień listopad
październik wrzesień
sierpień lipiec
czerwiec maj
kwiecień marzec
luty styczeń
2007
grudzień listopad
październik

Bogusław Feliszek
Pressence Public Relations
Pomnażamy Twój kapitał komunikacyjny
2007-2024 © Pressence Public Relations
Wszelkie prawa zastrzeżone
http://www.pressence.com.pl
[t] +48 77 441 40 14
e-mail: biuro@pressence.com.pl